Vâdi-i Meram’da kış hazırlıkları sürüyor bugünlerde.
Bağlar, asmalar bozuluyor, pekmez kaynatma işleri haliyle devam ediyor.
İç dalak bir tür şıra ve belki de bin yıllık bir gelenek. Peki nasıl elde ediliyor?
Üzümler toplandıktan sonra sızdırabilir özelliği olan çuvallara konulur, ağızları sıkıca bağlanır. Çaraş denilen havuzlarda çiğneme işlemi başlar. Çaraş günümüzde artık sadece eskilerin bildiği bir kelime. Vaktiyle herkesin çaraşı olmadığından mahallelinin ortak kullandığı çaraşlar vardı. Ben bu seneki üzümü rahmetli babamın yaptığı küçük bir havuzda çiğnedim.
İç dalağa gelince; üzümler çiğnenip suyu (veya şırası) bir kaba akıtılır. Buradan kazanlara alınan şıranın içine pekmez toprağı konulur. 12 saat kadar (bizim buranın hesabıyla ikindiden ertesi günü sabaha kadar) toprakla mayalanan karışım kaynaması için iri ve geniş kazana aktarılır. Şıra yüksek ateşle kaynayan kazanda iken içine kevgir, kepçe gibi metal şeyler daldırılmaz. Şıra yaklaşık yarım saat kaynadıktan sonra yere indirilir. Toprakla mayalanan karışım duru hale gelsin diye çuval veya süzgeç kullanılarak süzülür. İşte elde edilen bu nefis rayihalı ve tatlı içeceğin adı iç dalak oluyor.
Vâdi-i Meram Yazıları 